Η αντιαρματική τάφρος του Έβρου- Ένα έργο ασπίδα για την Θράκη

Ένα από τα σημαντικότερο προγράμματα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης της χώρας μας, υλοποιείται τα τελευταία τρία χρόνια από τα στελέχη του Ελληνικού Στρατού μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας των μεγάλων Αθηναϊκών ΜΜΕ. Πρόκειται για την κατασκευή της μεγάλης αντιαρματικής Τάφρου στα ελληνοτουρκικά σύνορα, η κατασκευή της οποίας αποσκοπεί στην αποτροπή οποιασδήποτε αιφνιδιαστικής επίθεσης των τουρκικών δυνάμεων στον ποταμό Έβρο. Όσο και αν ο ποταμός αποτελεί φυσικό εμπόδιο μεταξύ των δύο χωρών, η σύγχρονη τεχνολογία, αλλά και οι καιρικές συνθήκες τους καλοκαιρινούς μήνες, μπορούν να επιτρέψουν στον τουρκικό Στρατό να τολμήσει μία αιφνιδιαστική βίαιη διεκπεραίωση των δυνάμεων του στην απέναντι όχθη του ποταμού, ειδικότερα σε σημεία που το βάθος του Έβρου δεν είναι μεγάλο και οι νησίδες από άμμο και φερτά υλικά περιορίζουν το εύρος του ποταμιού.

Γράφει ο Γιώργος Τσιμπούκης

Από την άλλη πλευρά το μικρό βάθος του Νομού Έβρου σε συνδυασμό με την ύπαρξη μίας και μοναδικής βασικής οδικής αρτηρίας που συνδέει το βορά με το νότο, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στο ελληνικό αμυντικό σχεδιασμό, σε περίπτωση που οι Τούρκοι καταφέρουν να διαβούν το ποταμό και να αποκόψουν την Εθνική οδό Αλεξανδρούπολης-Ορεστιάδος. Το ιστορικό της κατασκευής της μεγάλης αντιαρματικής τάφρου του Έβρου Με δεδομένους τους περιορισμένους πόρους του ελληνικού κράτους, αλλά και την γεωμορφολογία του Νομού Έβρου, η κατασκευή μίας αντιοαρματικής τάφρου που θα ξεκινούσε από τα βόρεια του Νομού και θα έτρεχε παράλληλα με τον ποταμό έως τις εκβολές του, αποτελούσε μία χαμηλού κόστους και υψηλής αποτελεσματικότητας, όπως θα αναλυθεί παρακάτω, λύση. Η ιδέα της κατασκευής μίας αντιαρματικής τάφρου στα σύνορα με την Τουρκία δεν ήταν κάτι καινούργιο. Αν και ο ποταμός Έβρος χωρίζει τις δύο χώρες, στην περιοχή της Ορεστιάδας στο γνωστό προγεφύρωμα του Κάραγατς, Ελλάδα και Τουρκία μοιράζονται χερσαία σύνορα, αφού το ποτάμι δεν ακολουθεί στο σημείο αυτό την οριογραμμή. Για την αντιμετώπιση του κινδύνου μίας αιφνιδιαστικής τουρκικής εισβολής από αυτό κομμάτι γης, συνολικού μήκους 12 χλμ, ο Ελληνικός Στρατό (Ε.Σ) στα μέσα της δεκαετίας του 1970 κατασκεύασε μία τάφρο με άνοιγμα στην στέψη 20 μέτρα και βάθος 6 μέτρα.

Επειδή όμως η τάφρος αυτή δεν κάλυπτε πλέον τους λόγους για τους οποίους κατασκευάστηκε και είχε αρχίσει να διαφαίνεται η προσπάθεια της Τουρκίας να αποκτήσει τα απαραίτητα τεχνικά μέσα που θα διευκόλυναν τη διάβαση ποταμών με μεγαλύτερη ταχύτητα, υποβλήθηκε τον Αύγουστο του 2006 από τον τότε Διοικητή της XVI Μηχανοκίνητης Μεραρχίας, Στρατηγό Φραγκούλη Φράγκο, η μελέτη για την κατασκευή της Τάφρου. Η σύνταξη των τεχνικών μελετών πραγματοποιήθηκε από ομάδα του Μηχανικού του Ε.Σ, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Παναγιώτη Εσκίογλου και του Αναπληρωτή καθηγητή του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Γρηγόρη Σαμαρά, οι οποίοι προσέφεραν τις υπηρεσίες τους αμισθί. Η κατασκευή της μεγάλης αντιαρματικής τάφρου Η κατασκευή της αντιαρματικής τάφρου ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2010 και μέχρι σήμερα έχει κατασκευαστεί το 60% του έργου το συνολικό μήκος του οποίου είναι 130 χλμ διατρέχοντας την συνοριογραμμή παράλληλα με τον ποταμό Έβρο. Το έργο κατασκευάζεται αποκλειστικά από το Μηχανικό του Ε.Σ, το οποίο υλοποιεί το έργο με χαμηλότερο κόστος κατασκευής σε σχέση με μία ιδιωτική εταιρεία, αφού σύμφωνα με εκτιμήσεις το κόστος κατασκευής του υπολογιζόταν στα 170 εκατ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά, μέσα σε 3 χρόνια το Μηχανικό κατασκεύασε περίπου 80 χλμ της τάφρου, παρά τον τεράστιο όγκο εργασιών που απαιτούνται για το έργο.

Στο Κλιμάκιο του Μηχανικού που έχει αναλάβει το έργο απασχολούνται συνολικά, 7 Αξιωματικοί και 160 οπλίτες χειριστές μηχανημάτων, ενώ ο εξοπλισμός του Κλιμακίου αποτελείται από 12 επρυστριοφόρους προωθητές γαίων, 9 τροχοφόροι φορτωτές, 12 ερπυστριοφόροι εκσκαφείς, 3 ισοπεδωτές, 35 ανατρεπόμενα οχήματα και 2 αεροσυμπιεστές. (“Αντιαρματική Τάφρος” Δημήτρης Ι. Μανακανάτας, περιοδικό “Ελληνική Άμυνα & Τεχνολογία”, Τεύχος. 43, σελ. 68-77) Η μεγάλη αντιαρματική τάφρος του Έβρου ξεκινά από τον ποταμό Άρδα και τροφοδοτείται από τον ποταμό Έβρο και τον Ερυθροπόταμο στο ύψος του Διδυμοτείχου. Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα το συνολικό μήκος της τάφρου είναι 130 χλμ, το μέγιστο πλάτος στην στέψη της είναι 30-32 μέτρα και στο πυθμένα 20 μέτρα, ενώ το βάθος της φτάνει τα 7 μέτρα. Η εκτιμώμενη χωρητικότητα της μεγάλης τάφρου με πλήρη πλήρωση, φτάνει τα 27.230.000 κυβικά μέτρα. Η τάφρος χωρίζεται σε 7-10 αναβαθμίδες σε όλο το μήκος της, λόγω των υψομετρικών διαφορών που απαντώνται, ενώ η ενδιάμεση σύνδεση γίνεται με ελεγχόμενες θύρες που επιτρέπουν την ελεγχόμενη πλήρωση της ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τις απαιτήσεις.

Επιπλέον για την εξυπηρέτηση των αγροτικών εργασιών κατασκευάζονται γέφυρες και αγροτικοί δρόμοι. Τα επιχειρησιακά οφέλη της τάφρου και οι εξοπλισμοί του τουρκικού Μηχανικού για τη διάβαση ποταμών Σύμφωνα με το σχεδιασμό του ΕΣ η αντιαρματική τάφρος ισχυροποιεί σημαντικά την αμυντική ικανότητα του Έβρου, επιτρέποντας εξοικονόμηση στρατιωτικών δυνάμεων για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης τουρκικής επιθετικής ενέργειας. Επιπλέον εξασφαλίζει την έγκαιρη προειδοποίηση σε στρατηγικό επίπεδο, σε περίπτωση προετοιμασίας του αντιπάλου για επιθετική ενέργεια, καθόσον η διάβαση του ποταμού Έβρου και ακολούθως της τάφρου απαιτεί μεγάλη συγκέντρωση δυνάμεων και μέσων για την αντιμετώπιση των δύο κωλυμάτων. Τέλος τα επιχειρησιακά εμπόδια που δημιουργεί η αντιαρματική τάφρος προσδίδει στις φίλιες δυνάμεις μεγαλύτερο χρόνο προετοιμασίας, ενώ η περιοχή μεταξύ της τάφρου και του ποταμού Έβρου μπορεί να αποτελέσει το χώρο καταστροφής των συγκεντρωμένων και ουσιαστικά εγκλωβισμένων σε μία στενή λωρίδα γης εχθρικών δυνάμεων, που θα επιδιώκουν την αντιμετώπιση του νέου αυτού κωλύματος μετά τον ποταμό.

Ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα της τάφρου είναι ότι αν και η Τουρκία απέκτησε σημαντικά μέσα για την διάβαση ποταμών, η κατασκευή της έγινε κατά αυτό τον τρόπο, ώστε να μην αφήνει περιθώρια στον εχθρό επιτυχούς διάβασης της, χωρίς να χρειαστεί να αναλώσει μέσα και χρόνο για αυτό το εγχείρημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα επιτυχούς χρήσης αντιαρματικής τάφρου καταγράφηκε στα υψώματα του Γκολάν στον πόλεμο του Γιόμ Κιπούρ το 1973, όταν η μήκους 37 χλμ, σαφώς μικρότερη σε άνοιγμα και χωρίς νερό, ισραηλινή τάφρος στην Κοιλάδα των Δακρύων, κατάφερε να ανακόψει την προέλαση των συριακών αρμάτων, τα οποία εξουδετερώθηκαν σε μεγάλους αριθμούς από τα ισραηλινά πυρά. Όσον αφορά το ερώτημα για το εάν ο ΕΣ είχε δίκιο ή όχι για την απόφαση του να κατασκευάσει την αντιαρματική τάφρο, οι εξελίξεις όπως διαμορφώθηκαν τελικά τον δικαίωσαν, αφού τα τελευταία επτά χρόνια ο τουρκικός Στρατός απέκτησε πλειάδα μέσων κατάλληλων για την διάβαση ποταμών. Πιο συγκεκριμένα τα τελευταία επτά χρόνια ο τουρκικός Στρατός παρήγγειλε και ξεκίνησε να παραλαμβάνει 52 αμφίβιες αυτοκινούμενες επιθετικές γέφυρες μεταφοράς βαρέων οχημάτων (μεταφερόμενο βάρος 70 τόνοι) τύπου SAMUR και 36 γεφυροφόρα άρματα τύπου LEGUAN κλάσης 70 τόνων, με άνοιγμα γέφυρας 24 μέτρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ολόκληρη την Ευρώπη υπάρχουν μόνο 48 γέφυρες LEGUAN, εκτός των τουρκικών, γεγονός που επιβεβαιώνει τους επιθετικούς σχεδιασμούς των τουρκικών Ενόπλων δυνάμεων.

Επιπλέον η Τουρκία παρήγγειλε 40 συστήματα βαρέων ακτοδρόμων τύπου HGMS κλάσης 80 τόνων και μήκους 50 μέτρων, τα οποία χρησιμοποιούνται για την διέλευση οχημάτων από λασπώδη, ελώδη και λασπώδη εδάφη. Τέλος, το πιο πολύτιμο ίσως σύστημα που παρήγγειλε ο τουρκικός Στρατός για επιχειρήσεις διάβασης ποταμών, είναι οι 12 αμφίβιους προωθητές γαίων τύπου AZMIM, αποστολή των οποίων είναι, η διαμόρφωση του χώρου όπου θα πραγματοποιηθεί η διάβαση. Όπως φαίνεται, για μία ακόμη φορά, ο Ε.Σ ήταν μπροστά από τις εξελίξεις, επιτυγχάνοντας το επιθυμητό αποτέλεσμα, με χαμηλό κόστος, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, όπως αρμόζει σε ένα υγιή οργανισμό, που ενδιαφέρεται για την ουσία και την αμυντική θωράκιση της πατρίδας μας.

http://www.defencenews.gr/index.php/ethiniki-amina/ellinikos-stratos/232-i-antiarmatiki-tafos-tou-evrou-ena-ergo-aspida-gia-tin-thraki